Bijdrage van docent geo-ict Cheryl Van Kempen
Het doel van werken met Geografische Informatie is niet alleen om de data te visualiseren, maar ook om deze te analyseren en zo de wereld waarin wij leven beter te begrijpen. De definitie van een analyse is het opbreken in kleinere stukken van iets complex met als doel om het beter te begrijpen. Bij een ruimtelijke analyse voer je een analyse uit op een onderwerp met een ruimtelijke component, meestal is het dus een analyse van iets wat zich in onze wereld bevindt.
Je kunt veel leren van ruimtelijke analyses en het mooiste is om beslissingen op zo'n ruimtelijke analyse te baseren. Als voorbeeld: in de module PDAT leren studenten Geo Media & Design om ruimtelijke analyses uit te voeren op data die in het kader van de omgevingswet openbaar wordt gemaakt.
De analyse start voor hen met het definiëren van hoofd- en deelvragen, bijvoorbeeld:
Wat is de relatie tussen de ligging van de basisscholen en de demografie van een bepaalde stad?
met als deelvragen:
- In welke buurten is het aandeel 25-45 jarigen het grootst?
- Wat is de bereikbaarheid van scholen als je let op de reistijd er naartoe.
Een snelle analyse, gebruikmakend van ArcGIS Online en de daar beschikbare data, brengt ons op het volgende voor Utrecht:
Scholen ten opzichte het aantal inwoners per buurt
De buurt-informatie is van 2018, dus niet heel recent, maar dit was de beschikbare data in ArcGIS Online, dus we zullen het er maar even mee doen. Een blik op de kaart leert ons dat de scholen met name in buurten liggen waar ook het aantal inwoners hoog is.
Scholen ten opzichte van het percentage jongeren per buurt
Deze kaart laat zien wat het percentage jongeren is in elke buurt. Kennelijk zijn er buurten waar meer jongeren wonen, en buurten waar minder jongeren wonen.
Het zou interessant zijn om dit percentage om te rekenen tot absolute cijfers en te kijken hoeveel scholen er nu beschikbaar zijn per potentiële leerling.
Hoe lang loop je naar school?
De volgende kaart toont hoe lang je erover doet om naar de meest nabije school te lopen. Te zien is dat je op de meeste plekken in de stad met 5 a 10 minuten lopen wel op school kunt zijn.
Ook zijn er gaten te zien in het patroon. Als je dan een locatie zoekt om een nieuwe school te bouwen, dan kun je aan de hand van deze kaart best locaties aanwijzen waar dat zou kunnen.
Vraag en aanbod
Als we bovenstaande kaarten over elkaar heen leggen, dan ontstaat er toch een beetje een ander beeld.
Wat is er aan de hand in dat gat ten Westen van utrecht, waar kennelijk veel mensen wonen en het aandeel jongeren hoog is? Waarom zit daar een gat wat scholen betreft?
Nadere inspectie van dit gat toont ons twee dingen. In het gat helemaal aan de noordkant zit niets dan weilanden. Hier is dus duidelijk geen school nodig.
In het gat aan de Zuid-kant, liggen echter een paar wegen en de buurt heet Alendorp. Wellicht zou er toch gekeken moeten worden of hier niet een school zou moeten zijn?
Schatzoeken
Het doen van een een ruimtelijke analyse is vaak een soort zoektocht. Je hebt dan wel een hoofd- en deelvraag, maar je weet niet altijd vooraf of de beschikbare data je wel in staat zal stellen om de hoofd- en deelvragen voldoende te kunnen beantwoorden. Ook zijn er andere limiterende factoren, zoals de tijd die je tot je beschikbaarheid hebt, en je bekendheid met wat er allemaal met GIS kan. En dan heb je een mooie werkwijze bedacht, dan kan het alsnog gebeuren dat de computer de opdracht weigert uit te voeren omdat de dataset te groot is, of de data net niet in het juiste formaat is, of om andere redenen.
Dat voelt dan als een dood spoor, waardoor je een stap terug moet zetten en het nog een keer moet proberen. Misschien dat je de data kunt aanpassen, of dat je een totaal andere weg moet kiezen. Die onzekerheid maakt het soms lastig om een analyse uit te voeren, want je overziet niet altijd hoeveel tijd het je nog gaat kosten om tot een antwoord te komen. Maar áls je dan conclusies kan trekken, dan is dat vaak heel bevredigend, alsof je de schat gevonden hebt!
